Ιερός Ναός Παναγίας Φανερωμένης Μάθημα 7ο

Ιερός Ναός Παναγίας Φανερωμένης

Κατηχητικό Γυμνασίου 2011 – 2012

Σαββάτο 26/11/2011

Μάθημα 7^ο

Δόξα σοι ὁ Θεὸς ἡμῶν, δόξα σοι.

Βασιλεῦ οὐράνιε, Παράκλητε, τὸ Πνεῦμα της ἀληθείας ὁ πανταχοῦ παρὼν καὶ τὰ πάντα πληρῶν ὁ θησαυρός τῶν ἀγαθῶν καὶ ζωῆς χορηγός, ἐλθὲ καὶ σκήνωσον ἐν ἡμῖν καὶ καθάρισον ἡμᾶς ἀπὸ πάσης κηλῖδος καὶ σῶσον ἀγαθέ, τὰς ψυχὰς ἡμῶν. Ἀμήν.

Πάτερ ἡμῶν, ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς, ἁγιασθήτω τὸ ὄνομά σου, ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου, γενηθήτω τὸ θέλημά σου ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπί τῆς γῆς. Τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν, ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν, καὶ μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν, ἀλλὰ ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ.

Στο μάθημα αυτό, συνεχίζοντας τη συζήτηση μας περί της μετανοίας,  αναφερθήκαμε στην Κυριακή Προσευχή, προσευχή που μας υπέδειξε ο ίδιος ο Χριστός, στην επί του Όρους ομιλία (κατά Ματθαίον ΣΤ΄ 9-13). Επικεντρώσαμε το ενδιαφέρον της συζήτησης μας στο στιχ. 12 : «καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν, ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖςὀφειλέταις ἡμῶν·». Προχωρήσαμε και στους επόμενους δύο στίχους του στ΄ κεφ. κατά Ματθαίον Ευαγγελίου που αναφέρονται στο πως με ποια προϋπόθεση μπορούμε να λάβουμε την συγχώρεση μας από τον Θεό.

Κατά Ματθαίον ΣΤ΄ στίχοι 9 – 15 :

9 Οὕτως οὖν προσεύχεσθε ὑμεῖς· Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς·ἁγιασθήτω τὸ ὄνομά σου·
10 ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου· γενηθήτω τὸ θέλημά σου, ὡς ἐν οὐρανῷ, καὶ ἐπὶ τῆς γῆς·
11 τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον·
12 καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν, ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖςὀφειλέταις ἡμῶν·
13 καὶ μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν, ἀλλὰ ρῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦπονηροῦ. Ὅτι σοῦ ἐστιν ἡ βασιλεία καὶ ἡ δύναμις καὶ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας· ἀμήν.

14 Ἐὰν γὰρ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώματα αὐτῶν, ἀφήσει καὶ ὑμῖν ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος·

15 ἐὰν δὲ μὴ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώματα αὐτῶν, οὐδὲ ὁπατὴρ ὑμῶν ἀφήσει τὰ παραπτώματα ὑμῶν.

Μετάφραση :

9 «Ὡς ἑξῆς λοιπὸν νὰ προσεύχεσθε: «Πατέρα μας ἐπουράνιε, ἂς τιμᾶται ὡς ἅγιον τὸ ὄνομά σου·

10 ἂς ἔλθῃ ἡ βασιλεία σου· ἂς γίνῃ τὸ θέλημά σου, ὅπως εἰς τὸν οὐρανόν, ἔτσι και εἰς τὴν γῆν.

11 Τὸ καθημερινό μας ψωμὶ δός μας σήμερα καὶ συγχώρησε ὅ,τι κακὸ ἔχομε κάνει,

12 ὅπως καὶ ἐμεῖς συγχωροῦμεν ἐκείνους ποὺ μᾶς ἔχουν κάνει κακό.

13 Καὶ μὴν ἐπιτρέψῃς νὰ πέσωμε σὲ πειρασμόν, ἀλλὰ σῶσε μας ἀπὸ τὸ πονηρό. Διότι δικὴ σου εἶναι ἡ βασιλεία καὶ ἡ δύναμις καὶ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων, Ἀμήν».

14 Ἐὰν συγχωρέσετε εἰς τοὺς ἀνθρώπους ὅ,τι κακὸ ἔχουν κάνει, θὰ συγχωρήσῃ καὶ σᾶς ὁ Πατέρας σας ὁ οὐράνιος.

15 Ἐὰν ὅμως δὲν συγχωρῆτε τοὺς ἀνθρώπους, τότε οὔτε καὶ ὁ Πατέρας σας θὰ συγχωρήσῃ τὰ παραπτώματά σας».

Μέτα την ανάγνωση από το πρωτότυπο αλλά και από το μεταφρασμένο κείμενο προχωρήσαμε σε σύντομη ερμηνεία της προσευχής.

Ἡ πρώτη φράση λέει: «Πάτερ ἡμῶν, ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς».

Κατά την γνώμη μου η μεγαλύτερη αμαρτία μας είναι πως πολλές φορές απογοητευόμαστε και ξεχνάμε ότι  ο Θεός μας αγαπάει. Αν έχουμε κάτι πολύτιμο εμείς οι αδύνατοι είναι ότι ο Θεός μας αγαπάει και ότι είναι Πατέρας μας. Λέμε ότι ο πατέρας, η μάνα, αγαπούν το παιδί τους όχι γιατί είναι καλό ή ήσυχο, αλλά γιατί είναι παιδί τους. Οπότε είναι σπουδαίο αν συνειδητοποιήσουμε και νιώσουμε ότι μπορούμε και εμείς να πούμε το Θεό Πατέρα μας. Μπορεί κάποιος να είναι ορφανός, μπορεί να τον έχουν εγκαταλείψει οι δικοί του, μπορεί όλα να τα έχει χάσει και να αισθάνεται μόνος, όμως από την στιγμή που ο Θεός είναι Πατέρας του νιώθει μια ασφάλεια, μια σιγουριά και όλος ο κόσμος γίνεται σπίτι του. Επίσης με την πρώτη φράση ο Χριστός μας δίνει κουράγιο και μας κάνει δικούς Του αδελφούς, και μας προτρέπει τον Πατέρα Του να τον έχουμε και δικό μας Πατέρα. Και επικαλούμαστε τον Θεό Πατέρα ημών και όχι Πατέρα μου γιατί ο Θεός είναι Πατέρας όλων μας και έτσι όλοι μας είμαστε μεταξύ μας αδέλφια.

Άλλη μια ωραία φράση είναι το «γενηθήτω τὸ θέλημά σου»

Στη ζωή μας αγωνιζόμαστε, κάνουμε σχέδια, έχουμε προγράμματα, μπορεί να προχωράμε καλά, αλλά σε μια στιγμή συναντάμε δυσκολίες. Νομίζω ότι δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην περάσει κάποια δοκιμασία. Εκείνη την ώρα που αισθάνεται ότι τα πάντα καταρρέουν, τα πάντα καταστρέφονται και δεν υπάρχει καμιά  ελπίδα πουθενά και κανένα φώς, και όλα είναι σκεπασμένα με το σκοτάδι, αν ο άνθρωπος πει - Θεέ μου, να γίνει το θέλημά σου, αμέσως παίρνει δύναμη, ανασταίνεται και προχωρεί σεμνά προς την οδό, προς τη διάβαση, προς το Πάσχα που είναι ο Χριστός. Ο ίδιος ο Χριστός εξάλλου έχοντας καθώς είχε και την ανθρώπινη φύση στη Γεθσημανή καθώς πορεύεται στο πάθος παρακαλεί και προσεύχεται στο Θεό : «Πάτερ μου, εἰ οὐ δύναται τοῦτο τὸ ποτήριον παρελθεῖν ἀπ᾿ ἐμοῦ ἐὰν μὴ αὐτὸ πίω, γενηθήτω τὸ θέλημά σου» (Ματθ. κστ´ 42). Για αυτό όταν περνάμε δυσκολίες ας λέμε το λογισμό μας ελεύθερα στο Θεό. Ας εκφραζόμαστε ελεύθερα απλά, ας προσευχόμαστε, ας τον παρακαλούμε και ας ζητάμε την λύση του προβλήματος μας, γιατί είναι ο Θεός και Πατέρας μας. Αλλά στη συνέχεια ας προσθέσουμε, «Θεέ μου, εγώ δεν ξέρω, εσύ ξέρεις. Οπότε ας γίνει το θέλημά σου». Αν τυχόν το θέλημά Του εξωτερικά φαίνεται καταστροφή, ας είναι καταστροφή. Αυτό που παραχωρεί ο Θεός στην ζωή του ανθρώπου μπορεί κάποιες φορές να μην είναι αυτό που θα ήθελε ο άνθρωπος. Είναι όμως αυτό που τον σώζει. Ενώ πολλές φορές η φαινομενική ανθρώπινη επιτυχία μπορεί να οδηγεί στην απώλεια και κάποτε στην ολοκληρωτική καταστροφή της πνευματικής αλλά και σωματικής υπόστασης του ανθρώπου.

Η πιο δυνατή όμως φράση είναι : «καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν, ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖςὀφειλέταις ἡμῶν·»

Μπορεί να πηγαίνουμε στα Κατηχητικά, μπορεί να πηγαίνουμε στις ομιλίες, στην εκκλησία, να κοινωνούμε και να αγωνιζόμαστε στην πνευματική ζωή και όμως να μη μπορούμε να συγχωρήσουμε κάποιον. Αλλά εάν δε συγχωρούμε δε γίνεται απολύτως τίποτα. Το λέει ξεκάθαρα ο Χριστός στην προσευχή αυτή. Και συνεχίζει και στους επόμενους δύο στίχους τονίζοντας την σημασία της συγχωρήσεως μεταξύ των ανθρώπων, η οποία λειτουργεί θα λέγαμε σαν μέγιστη προϋπόθεση για να συγχωρέσει και ο Θεός τον κάθε άνθρωπο.

Παρακάτω διαβάσαμε κάτι που συνήθιζε και λέει ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός όταν μιλούσε : «Πονάω γιατὶ δὲν ἔχω χρόνο νὰ σᾶς δῶ ὅλους χωριστὰ τὸν καθένα σας καὶ νὰ ἐξομολογηθεῖτε καὶ νὰ μοῦ πεῖτε τὰ παράπονά σας καὶ νὰ σᾶς πῶ καὶ ἐγὼ ὅ,τι μὲ φωτίσει ὁ Θεός. Ἀλλὰ ἐπειδὴ δὲν μπορῶ νὰ σᾶς δῶ ὅλους, θὰ σᾶς πῶ μερικὰ πράγματα τὰ ὁποῖα πρέπει νὰ ἐφαρμόσετε. Κι ἂν αὐτὰ ἐφαρμόσετε θὰ προχωρήσετε καλά. Τὸ πρῶτο εἶναι νὰ συγχωρᾶτε τοὺς ἐχθρούς σας». Καὶ γιὰ νὰ τοὺς κάνει νὰ καταλάβουν τί ἤθελε νὰ πεῖ, τοὺς δίνει ἕνα παράδειγμα: «Ἤλθαν δύο νὰ ἐξομολογηθοῦν, ὁ Πέτρος καὶ ὁ Παῦλος. Ὁ Πέτρος μοῦ εἶπε: «Ἅγιε τοῦ Θεοῦ, ἐγὼ ἀπὸ μικρὸς πῆρα τὸν καλὸ δρόμο. Ζῶ στὴν ἐκκλησία, ἔχω κάνει ὅλα τὰ καλά, προσεύχομαι, κάνω ἐλεημοσύνες, ἔχω κτίσει ἐκκλησίες, ἔχω κτίσει μοναστήρια, ἔχω ἕνα μικρὸ ἐλαττωματάκι, ὅτι δὲν συγχωρῶ τοὺς ἐχθρούς μου». Καὶ λέει ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὅτι, «Ἐγώ, αὐτὸν τὸν ἀποφάσισα γιὰ τὴν κόλαση, κι εἶπα «ὅταν πεθάνει θὰ τὸν πετάξουν στὸ δρόμο νὰ τὸν φᾶνε τὰ σκυλιὰ»». Μετὰ ἀπὸ λίγο ἔρχεται ὁ Παῦλος, ὁ ὁποῖος ἐξομολογήθη καὶ μοῦ λέει: «Ἐγὼ ἀπὸ μικρὸς πῆρα τὸ στραβὸ δρόμο, ἔχω κλέψει, ἔχω ἀτιμάσει, ἔχω σκοτώσει, ἔχω κάψει ἐκκλησίες, μοναστήρια, δηλ. εἶμαι σὰν δαιμονισμένος· μόνο ἕνα καλὸ ἔχω, ὅτι συγχωρῶ τὸν ἐχθρό μου». Καὶ λέει ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς, «ἐγὼ κατέβηκα, τὸν ἀγκάλιασα, τὸν φίλησα καὶ τοῦ εἶπα σὲ τρεῖς μέρες νὰ κοινωνήσει».

Αυτά ήταν τα κύρια σημεία της παραπάνω προσευχής στα οποία έπρεπε να επικεντρώσουμε την προσοχή μας για να τονίσουμε την αξία του να ζητάμε την συγνώμη του Θεού και να έχουμε απόλυτη εμπιστοσύνη στο θέλημα Του.

Το συμπέρασμα από αυτό το μάθημα είναι :

Πως αυτός που έχει όλα τα καλά, με το να μη συγχωρεί τον εχθρό του, όλα αυτά τα μολύνει. Από την άλλη μεριά αυτός που έχει κάνει όλα τα κακά, αλλά συγχωρεί τον εχθρό του είναι σαν να έχει μια φλόγα κεριού να τα καίει όλα. Νομίζω, ότι αυτό είναι το βασικό. Και πολλές φορές η ζωή μας ολόκληρη βγάζει μια δυσοσμία αντί να είναι άρωμα Χριστού, και δε ξέρουμε γιατί γίνεται αυτό. Οπότε, λοιπόν, πρέπει πάντοτε σε όλη μας τη ζωή να συγχωρούμε. Να μην κρατάμε καμιά κακία για κανένα. Τότε η ζωή μας θα προχωρήσει μπροστά. Ένα ελάχιστο πράγμα φτάνει για να μας βάλει στη Βασιλεία των Ουρανών και ένα ελάχιστο πράγμα μπορεί να λερώσει όλη τη ζωή μας.

Στο τέλος του μαθήματος αναφερθήκαμε, πάλι, στην πολύ όμορφη προσευχή της Παναγίας μας, στους Χαιρετισμούς της. Αυτή τη φορά προχωρήσαμε στην ανάγνωση του πρωτότυπου κειμένου της πρώτης στάσης με το γράμματος Γ και στην μετάφρασή του και αναφερθήκαμε στα όμορφα και πλούσια πνευματικά αυτά λόγια.

Γνῶσιν ἄγνωστον γνῶναι, ἡ Παρθένος ζητοῦσα, ἐβόησε πρὸς τὸν λειτουργοῦντα· Ἐκ λαγόνων ἁγνῶν Υἱόν, πῶς ἐστι τεχθῆναι δυνατόν; λέξον μοι. Πρὸς ἣν ἐκεῖνος ἔφησεν ἐν φόβῳ, πλὴν κραυγάζων οὕτω·

Χαῖρε, βουλῆς ἀποῤῥήτου μύστις· χαῖρε, σιγῆς δεομένων πίστις.

Χαῖρε, τῶν θαυμάτων Χριστοῦ τὸ προοίμιον· χαῖρε, τῶν δογμάτων αὐτοῦ τὸ κεφάλαιον.

Χαῖρε, κλῖμαξ ἐπουράνιε, δι᾿ ἧς κατέβη ὁ Θεός· χαῖρε, γέφυρα μετάγουσα τοὺς ἐκ γῆς πρὸς Οὐρανόν.

Χαῖρε, τὸ τῶν Ἀγγέλων πολυθρύλητον θαῦμα· χαῖρε, τὸ τῶν δαιμόνων πολυθρήνητον τραῦμα.

Χαῖρε, τὸ Φῶς ἀῤῥήτως γεννήσασα· χαῖρε, τὸ πῶς, μηδένα διδάξασα.

Χαῖρε, σοφῶν ὑπερβαίνουσα γνῶσιν· χαῖρε, πιστῶν καταυγάζουσα φρένας.

Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε.

Μετάφραση :

Θέλοντας ἡ Παρθένος νὰ γνωρίσει τὸ ἄγνωστο αὐτὸ μυστήριο, εἶπε δυνατὰ πρὸς τὸν λειτουργὸ Ἄγγελο· πές μου, ἀπὸ σῶμα ἁγνὸ (παρθενικὸ) πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ γεννηθεῖ γιός; Κι ἐκεῖνος τότε εἶπε πρὸς αὐτὴ μὲ φόβο, φωνάζοντας αὐτὰ τὰ λόγια·

Χαῖρε ἐσὺ ποὺ γνωρίζεις τὴν ἀπόρρητη βουλὴ τοῦ Θεοῦ· χαῖρε ἐσὺ ποὺ εἶσαι ἡ πίστη ἐκείνων ποὺ προσεγγίζονται μὲ τὴ σιγή.

Χαῖρε ἐσύ, ἡ ἀρχὴ τῶν θαυμάτων τοῦ Χριστοῦ. Χαῖρε ἐσὺ ποὺ ἀποτελεῖς τὸ κεφάλαιο στὸ ὁποῖο στηρίζονται τὰ δόγματά Του.

Χαῖρε σκάλα ἐπουράνια μὲ τὴν ὁποία κατέβηκε ὁ Θεός· χαῖρε γέφυρα ποὺ μεταφέρεις αὐτοὺς ποὺ ᾿ναι στὴ γῆ, στὸν οὐρανό.

Χαῖρε, τὸ πολυθρύλητο θαῦμα τῶν Ἀγγέλων, χαῖρε τὸ πολυθρήνητο τραῦμα τῶν δαιμόνων.

Χαῖρε ἐσὺ ποὺ γέννησες μὲ τρόπο ἀνέκφραστο τὸ φῶς· χαῖρε ἐσὺ ποὺ σὲ κανέναν δὲν δίδαξες τὸ πῶς.

Χαῖρε ἐσὺ ποὺ ξεπερνᾶς τὴ γνώση τῶν σοφῶν· χαῖρε ἐσὺ ποὺ διαφωτίζεις τὴ διάνοια τῶν πιστῶν.

Χαῖρε Νύμφη ἀνύμφευτε.

Έπειτα ψάλλαμε όλοι μαζί το κοντάκιο της Παναγίας μας, «Τη Υπερμάχω» και ολοκληρώσαμε, συν Θεό, και αυτό το μάθημα.

Προσευχή μετά το μάθημα :

Χριστέ, τὸ φῶς τὸ ἀληθινόν, τὸ φωτίζον καὶ ἁγιάζον πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τὸν κόσμον, σημειωθήτω ἐφ' ἡμᾶς τὸ φῶς τοῦ προσώπου σου, ἵνα ἐν αὐτῷ ὀψώμεθα φῶς τὸ ἀπρόσιτον, καὶ κατεύθυνον τὰ διαβήματα ἡμῶν πρὸς ἐργασίαν τῶν ἐντολῶν σου, πρεσβείαις τῆς παναχράντου σου Μητρός, καὶ πάντων σου τῶν ἁγίων. Ἀμήν.

Νικόλαος Ανδριανάκης, Κυριακή 27/11/2011